Qua bao triều đại, bao biến thiên lịch sử và địa lý, qua bao cuộc chiến tranh, vẫn còn lại một niềm tin vĩnh hằng của dân tộc Việt / vào chỗ dựa sinh tồn của giống nòi. "Cây có cội, nước có nguồn", và người dân Việt của chúng ta có đạo thờ cúng ông bà, tổ tiên. Vì thế từ ngàn xưa đã có câu:
“Dù ai đi ngược về xuôi,
Nhớ ngày giỗ tổ mùng 10 tháng 3
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn /nước non nhà ngàn năm”
Câu ca dao vọng mãi trong lòng người Việt Nam suốt bao đời nay. Là lời nhắn nhủ, nhắc nhở chúng ta những con người của dân tộc Việt Nam anh hùng phải nhớ tới cội nguồn dân tộc. Cội nguồn đó gắn chặt với tình cảm, tâm tư của người Việt Nam. Chính vì thế ngày 10/3 âm lịch hàng năm đã trở thành ngày hội chung của toàn dân, ngày mà mọi trái tim dù ở muôn nơi vẫn đập chung một nhịp, mọi cặp mắt đều nhìn về một hướng: đó là Phương Bắc. Nơi ấy, là cội nguồn của dân ta. Nơi ấy, trên núi Hy Cương tỉnh Phú Thọ, có đền thờ Quốc tổ Hùng Vương, Quốc mẫu Âu Cơ, Quốc phụ Lạc Long Quân. Những người con lên non, những người con về biển cũng bắt đầu từ nơi ấy.
Sử cũ kể lại rằng : Khoảng năm 2879 trước Công Nguyên ở miền trung và đồng bằng châu thổ sông Hồng, lúc bấy giờ có 15 bộ tộc Lạc Việt sinh sống và hàng chục bộ lạc Âu Việt sinh sống ở vùng Việt Bắc.
Do nhu cầu trị thủy, chống giặc ngoại xâm và do việc trao đổi văn hóa ngày càng được đẩy mạnh nên các bộ lạc có xu hướng tập hợp thống nhất nhau lại. Trong đó bộ lạc Văn lang là hùng mạnh hơn cả, lãnh thổ trải rộng từ chân núi Ba Vì đến sườn Tam Đảo. Thủ lĩnh của bộ lạc Văn Lang là Hùng Vương. Đó là vua Hùng Vương thứ nhất, mở đầu cho thời đại Hùng Vương kéo dài hơn 2000 năm qua 18 đời vua Hùng. Vua Hùng Vương đã chọn Vĩnh Phú ngày nay làm kinh đô. Ông chính là thủ lĩnh của Việt Nam thời kì dựng nước.
Thời kì Hùng Vương là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử của dân tộc. Thời kì này đã xây dựng nên nền tảng, văn hóa và truyền thống yêu nước của dân tộc ta. Trong tâm linh của mỗi người Việt Nam, cha Lạc Long Quân là khởi nguồn của dân tộc / còn Vua Hùng là những người có công dựng nước. Do đó việc thờ cúng tổ tiên, thờ cúng vua Hùng là một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng riêng của dân tộc Việt Nam. Đặc biệt, giỗ tổ Hùng Vương được hình thành rất sớm, mọi thời kì đều coi đây là ngày lễ trọng.
Phải chăng vì tất cả những điều đó, năm 1946, chính phủ Hồ Chí Minh, lần đầu tiên định vị ngày giỗ tổ là ngày lễ quốc gia, ngày đó được coi là ngày để con dân nước Việt được nghỉ ngơi, dọn mình, dành tâm linh tình cảm cho các vua Hùng, những vị vua “hiện thực” và “văn hóa”, mở đầu cơ nghiệp dựng nước.
Sau bao biến thiên của lịch sử, một quyết định “có tính quốc gia” lại được tái lập và lần này nó sẽ được thực thi chắc chắn và in đậm thêm dòng chữ đỏ trên tờ lịch mọi công sở, mọi nhà người dân Việt Nam. Đó là vào ngày 31/1/2007 Quốc hội nước ta đã thông qua việc lấy ngày giỗ tổ Hùng Vương
( 10/3 Âm lịch ) làm ngày lễ chính thức của Quốc gia vì ngày giỗ tổ Hùng Vương đã trở thành tình cảm, tâm linh của người dân Việt Nam, có ý nghĩa về mặt chính trị – giáo dục đặc biệt, toàn dân được nghỉ một ngày, bên cạnh các ngày nghỉ lễ, Tết chính thức khác và đã được sự quan tâm của toàn xã hội.
Trên khắp đất nước hình chữ S này / khắp các tỉnh thành đều có đền thờ vua Hùng. Hằng năm, nhất là vào các dịp ngày xuân hay sắp tới ngày giỗ tổ, từ Nam chí Bắc, làng quê cho đến thành thị Việt Nam, đâu đâu cũng tràn ngập không khí, niềm thôi thúc trở về cội nguồn trong “ hồn thiêng dân tộc” để dâng hương bái tổ.
Ngày 6/12/2012, Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) đã chính thức thông qua quyết định công nhận "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ" là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Việc "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ" được UNESCO công nhận cho thấy thế giới thừa nhận và đánh giá rất cao đời sống tâm linh của người Việt Nam từ hàng nghìn năm nay.
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng là một lễ đặc trưng của Việt Nam không một nơi nào khác trên thế giới có cả. Chính vì thế Lễ Giỗ tổ Hùng Vương – Lễ hội đền Hùng năm nay được tổ chức càng trọng thể hơn nữa với quy mô cấp Quốc gia nhằm khẳng định vị trí và ý nghĩa to lớn của ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là Ngày Quốc lễ của dân tộc; Trong buổi lễ đón Bằng công nhận "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ" là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ. Tục lệ thờ cúng các vua Hùng trở thành bản sắc văn hóa, đạo lý truyền thống của người Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn của các thế hệ cháu con với công đức của tổ tiên trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Việc thờ cúng Hùng Vương còn mang ý nghĩa nhắc nhở sự đoàn kết tương trợ lẫn nhau của dân tộc Việt.
Tôn vinh văn hoá dân tộc, giáo dục truyền thống yêu nước và tinh thần đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam, biết ơn sâu sắc các Vua Hùng và các bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước; đồng thời, thúc đẩy xã hội hoá hoạt động văn hoá, phát huy sức dân, chăm lo xây dựng đời sống văn hoá dân tộc. Hôm nay kỉ niệm ngày giỗ tổ Vua Hùng, trong giờ khắc thiêng liêng này, hồn thiêng sông núi, lời ru ngọt ngào của mẹ Âu Cơ, lời dặn của vua Hùng Vương thứ 6 “ Hãy chôn ta trên núi Cả để đứng trên núi cao ta còn trông coi bờ cõi cho con cháu ” và lời dạy của Bác Hồ “ Các vua Hùng đã có công dựng nước , Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” cùng vọng về, rung động tâm hồn và trái tim của mỗi chúng ta.
Thực hiện lời dạy của Bác, ngày nay những thế hệ đi sau luôn khắc ghi lời Người. Chúng ta những người con của vua Hùng phải tự hào về truyền thống dựng nước và giữ nước ấy của các vua Hùng và ông cha ta từ ngàn đời nay. Phải luôn luôn hướng về nguồn cội, noi gương các tiền nhân, quyết giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp mà ông cha ta và các vua Hùng đã dày công xây dựng. Là con cháu vua Hùng, mỗi người dân Việt Nam chúng ta phải thể hiện lòng biết ơn đó qua những việc làm thiết thực, đầy ý nghĩa. Phát huy truyền thống của dân tộc qua việc thực hiện tốt lời dạy bảo của ông cha từ ngàn xưa, bằng việc chấp hành nghiêm chỉnh những đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Thực hiện tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao góp phần xây dựng tổ quốc , non sông Việt Nam ngày càng giàu, mạnh & tươi đẹp hơn, xứng đáng là con rồng cháu tiên , là con cháu của Vua Hùng.
Và tại sân trường Vạn Tường, chúng ta cùng tề tựu đông đủ dự lễ Giỗ Quốc Tổ Hùng Vương để bên nhau tự hào là nòi giống Lạc Hồng.
